معرفی فیوز ها

•  جعبه فیوز از قسمت های مهم در برق ساختمان است که در داخل هر واحد ساختمان و در ورودی آپارتمان نصب می شود.
•  سرخط تمام مصرف کننده های یک واحد مسکونی از آن تغذیه می شود، و در نقشه های برق ساختمان آن را با علامت اختصاری dp نشان می دهند.
•  تا چند سال قبل در ساختمان های مسکونی خبری از جعبه فیوز نبود و به روش جعبه تقسیم سیمکشی منازل انجام می شد. ولی از آنجا که جعبه فیوز مزیت های زیادی را با خود آورد. استفاده از آن فراگیر و حتی مقررات برق ساختمان استفاده از آن را الزامی کرد.
•  بزرگترین مزیت جعبه فیوز این است که در صورت ایجاد مشکل در یک سرخط، تنها آن مسیر از مدار خارج می شود و برق بقیه مسیرها قطع نمی شود.
•  از آنجایی که سر خط همه مصرف کننده ها به آن منتهی می شود. پس این قسمت تامین کننده ی برق تمام اجزای یک واحد مسکونی است.خود جعبه فیوز برق خود را توسط یک کابل سه رشته ۳*۶ از تابلو کنتور اصلی می گیرد. جعبه فیوزها از تعداد چهار تایی تا هر تعدادی که بخواهید در بازار موجود است.

قبل از این که به سراغ جعبه فیوز و نقشه سیم کشی آن برویم باید فیوزها را بشناسیم :
فیوز : فیوزها انواع مختلفی دارند ولی در برق ساختمان بیشتر با نوع

1. فشنگی
2. اتوماتیک
3. مینیاتوری
4. محافظ جان ، سروکار داریم، پس به توضیح این موارد بسنده می کنیم.

فیوزهای مینیاتوری، فشنگی و اتوماتیک (آلفا) : این سه مدل از فیوزها مدارات برق را در مقابل اتصال کوتاه ( یعنی برخورد سیم فاز با نول ) و اضافه بار ( یعنی کشیدن جریانی بیشتر از جریان نوشته شده روی فیوز ) محافظت می کنند. فقط یک ورودی و یک خروجی دارند و در مسیر سیم فاز قرار می گیرند، پس می توان گفت که به صورت سری در مدارهای برق ساختمان قرار می گیرند.

- فیوزهای فشنگی از سه قسمت تشکیل شده اند.مغزی، کلاهک و پایه فیوز. و اگر این فیوز عمل کند، باید دور انداخته شود. چون یک بار مصرف هستند.
-برای تعویض آنها هم باید کلاهک آن را در خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید و مغزی را بیرون آورده و تعویض کنید.

آشنایی با انواع فیوز در جعبه فیوز
فیوزها هم انواع مختلفی دارد ولی در صنعت ساختمان از چند نوع آنها بیشتر استفاده می شود. از جمله این فیوزها عبارتند از

1.  فشنگی
2. اتوماتیک
3. مینیاتوری (مشهور به جعبه فیوز مینیاتوری)

این نوع فیوزهایی که به آن اشاره کردیم در واقع مدارهای برق را در مقابل با اتصال های کوتاه یا همان برخورد سیم فاز با نول و همچنین اضافه بار (اضافه بار به نوعی بیشتر کشیدن جریان برق آن هم با توجه به جریانی که روی فیوز نوشته شده است) محافظت می کند. این نوع فیوزها یک ورودی و یک خروجی دارند و در مسیر سیم فاز قرار می گیرند و به نوعی به آنها جریان های سری هم گفته می شود به خاطر اینکه به صورت سری در مدارهای برق ساختمان قرار گرفته اند.

تست فيوزها
برای تست كردن فیوز دو سر اُهمتر را به دو سر فیوزمان  می زنیم، اگر كه عقربه حرکت بكند فيوز سالم هست.

نکته : اگر فیوز در دستگاهی بسوزد و آن را با فيوز ديگري عوض کنیم و مجددا فيوز بسوزد، در داخل دستگاه ممكن است نوعي اتصال کوتاه وجود داشته باشد (دیودهای مدار تست شوند)

کاربرد فیوزها
برای محافظت كردن سیم ها از کوتاه شدگی در مدار استفاده می شوند. فیوز ها اغلب سیم های نازک مسی هستند یا سیم هایی که از فلزات زود گداختي نظير سرب ساخته شده اند كه به شكل سری به مدار حامل جریان متصل می گردند که اگر جریان از مقدار معين شده زيادتر بشود، فيوزها ذوب می شوند.

جعبه فیوز در هر ساختمانی كه باشد می تواند یکی از ويژه ترین قسمت های یک ساختمان باشد. در ساختمان های جديد كنوني، هر واحد ساختمانی در داخل فضاي خودش یک جعبه فیوز مجزا و مشخص دارد. در ساختمان‌هاي قدیمی تر این حالت نبود بكه در اين ساختمان های قدیمی سیم کشی ها بر طبق جعبه تقسیم انجام مي‌شد ولي، چون استفاده از جعبه فیوز اصولی تر و آسان تر بود اندك اندك استفاده كردن از این جعبه ها به جای جعبه تقسیم شدت گرفت.

آیا فیوزهایی که در جعبه فیوز برق ها وجود دارد خراب هم می شوند؟

باید عنوان کنیم که بله. در اکثر مواقع امکان دارد که وجود لوازم غیر استاندارد و حتی تقلبی که در بازار وجود دارند بدون اینکه مشکل خاصی در مدار برقی ساختمان و حتی در سیم کشی ساختمان دیده شود به یک باره فیوز می سوزد و فرمان خاموشی برخی از مدارهای برق را صادر می کند.

اگر با چنین مواردی مواجه شدید تنها وسیله ای که به آن نیاز دارد یک آمپرمتر است تا به وسیله آن بتوانید جریان عبوری از فیوز را اندازه بگیرید. مقدار جریان مجاز روی هر فیوز نوشته شده را بخوانید و سپس با عدد اندازه گیری شده مقایسه نمایید تا متوجه شوید که آیا جریان برق در یک محدوده است یا خیر.

 جعبه فيوزها داراي اندازه و شکل های متفاوت هستند
جعبه فیوزها از شکل های گوناگونی برخوردارند. این جعبه ها در اندازه های گوناگوني در بازار هستند که بسته به نوع كاربردشان مشتریان خاص به خودشان را نيز دارند. اندازه این جعبه ها تحت تاثیر تعداد خطوطشان هست.

اما در برخی موارد هم امکان دارد که فیوز پریده باشد و مدام فیوز را بزنید اما دوباره به حالت اول یا همان حالت OFF برگردد. در چنین مواقعی امکان دارد یک نوع خرابی دیگر در جعبه فیوز مینیاتوری به وجود آمده باشد که به جای اینکه فیوز روی حالت ON قرار گیرد به حالت OFF بر می گردد.

این مورد را حتماً بررسی کنید به خاطر اینکه ممکن است یک اتصال کوتاه قوی به وجود آمده باشد و در نتیجه باعث قطع فیوز و همچنین خرابی سیستم داخلی جعبه فیوز شده باشد. پیشنهاد ما این است که هرگز این مورد را دست کم نگیرید و از یک برقکار حرفه ای و با تجربه کمک بگیرید تا قبل از اینکه خطری شما را تهدید کند مشکل به وجود آمده را برطرف نمایید.

 

معرفی کلیدهای محافظ جان

کلید محافظ جان RCCB که مخفف عبارت Residual Current Circuit Breaker می باشد، یکی از انواع کلیدهای محافظتی قطع کننده می باشد. همان طور که می دانیم انواع مختلفی از قطع کننده های مینیاتوری مانند MCB وجود دارد که بر روی اصل عملیاتی مختلف کار می کنند و اهداف ایمنی متفاوتی دارند. این کلید (RCCB) یا (RCB) قادر است که جریان خطای اتصال زمین را تشخیص داده و چنانچه از مقدار تنظیمی بیشتر باشد مدار را قطع نماید. اساس کار آن مقایسه جریان های ورودی و خروجی به کلید می باشد. چنانچه جمع جبری جریان های ورودی خروجی بیشتر از صفر باشد به مفهوم نشت جریان به زمین بوده و مدار را قطع می نماید. نوع خانگی این کلید به کلید خطای جان معروف می باشد.
عملکرد: کلید RCB وسیله ای است که جریان را حس می کند و هر گونه خطای ولتاژ پایین (بر اثر جریان نامتعادل) به هنگامی که خطایی رخ دهد، قطع می کند.
هدف: کلید RCB اساساً برای جلوگیری از شوک و یا مرگ ناشی از شوک در انسان مورد استفاده قرار می گیرد، بدین صورت که با قطع مدار اصلی در کسری از ثانیه از بروز حوادث جلوگیری می کند.

انواع (RCCB) کلید های محافظ جان 

• محافظ جان RCD(Residual-Current Device)
• محافظت کامل از افراد و تجهیزات RCCB(Residual-Current Circuit Breaker)

دو پل و چهار پل: این نوع دوپل برای مدارات تک فاز و نوع چهار پل برای مدارات سه فاز مورد استفاده قرار می گیرد جریان های نشتی کوچکی را که توسط فیوز یا کلید مینیاتوری شناسایی نمی شوند اما می توانند زمینه ساز آتش سوزی یا برق گرفتگی شوند را شناسایی و مدار را در زیر یک دهم ثانیه قطع می نماید. همچنین جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و به طور تصادفی دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیداکرده است به وجود آید، این کلیدها به گونه ای طراحی می شوند که (اگر سازنده حساسیت به جریان نشتی را ۳۰ میلی آمپر تنظیم نماید) پیش از آسیب رسیدن به فرد مدار را قطع می کنند. کلیدهای محافظ جریان نشتی از نوع الکترومغناطیس و با حساسیت های ۳۰، ۱۰۰ و ۳۰۰ میلی آمپر و با جریان های اسمی ۲۵ تا ۶۳ تولید و قابل عرضه می باشند. این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی نشده اند.

نحوه عملکرد کلید RCCB

کارکرد بسیار ساده ای دارد که مبتنی بر قانون جریانی کیرشهف می باشد، یعنی جریان ورودی در یک مدار باید برابر با جریان خروجی آن مدار باشد. این کلید قطع کننده مدار به گونه ای ساخته شده است که هر زمان خطایی رخ دهد، تعادل جریان خط و خنثی (نقطه نول) با یکدیگر مطابقت ندارند (عدم تعادل اتفاق می افتد، زیرا جریان یک مسیر ارتینگ دیگر را پیدا می کند). مدار آن به گونه ای ساخته شده است که هر مقدار جریان مدار ورودی و خروجی را مقایسه می کند. هرگاه جریان ورودی و خروجی مساوی نباشد، جریان باقی مانده که اساساً تفاوت بین دو جریان است، مدار را برای تریپ کردن یا خاموش کردن فعال می کند که به آن جریان نشتی می گویند.

مزایای کلید RCCB
• محافظت در برابر خطای زمین و همچنین هر جریان نشتی
• با عبور جریان بیش از حد، به طور خودکار مدار را قطع می کند
• امکان ترمینال دوگانه هم برای اتصال به کابل و هم برای باس بار وجود دارد
• محافظت در برابر نوسان ولتاژ

انواع تیپ های کلید RCCD

• کلید محافظ نشتی جریان تیپ AC

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ AC قابلیت تشخیص جریانهای نشتی با شکل موج متناوب AC را دارند. این گروه از کلید محافظ جان به صورت 2 پل و 4 پل در دسترس است. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی A0.5A ,0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01 بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت می باشد.

• کلید محافظ نشتی جریان تیپ A

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپA قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند. این گروه کلید محافظ جان در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 80 آمپر و رنج جریان نشتی A0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01 بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت است. مدل خاصی از این کلید محافظ جان برای شبکه هایی با ولتاژ 500 ولت نیز ارائه شده است.

• کلید محافظ نشتی جریان تیپ B

کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس 1 مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند. این گروه کلید محافظ جان نیز در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی A0.03 تا A0.3 بوده و ولتاژ کاری 230 تا 400 ولت است. همچنین مدلهای خاصی از این تیپ محافظ جان با قابلیت کار تا ولتاژ 500 ولت و یا رنج جریان نشتی تا 0.5 آمپر نیز وجود دارند.